Thục Địa

THỤC ĐỊA – THUỐC BẮC SÀI THÀNH

1. Cách Bào Chế Thục Địa

Thục địa không phải là một loại cây riêng biệt mà là thảo dược được chế biến từ rễ cây địa hoàng thuộc họ hoa mõm sói. Cây địa hoàng thường được trồng ở những nơi có khí hậu mát mẻ, ôn hòa. Phần rễ cây phát triển thành củ, mỗi cây có khoảng 5-7 củ. Thục địa thường được chế biến theo hai cách phổ biến:

Cách 1:

• Củ địa hoàng sau khi thu hoạch được rửa sạch và xếp vào thùng theo thứ tự củ lớn dưới, củ nhỏ trên.
• Thêm rượu vào theo tỷ lệ 9:1 (90kg củ thì đổ 10 lít rượu). Đun thùng trên bếp, đun lửa nhỏ từ 6-8 giờ cho đến khi cạn nước. Trong quá trình đun, múc nước từ đáy nồi tưới lên trên mỗi giờ để thấm đều.
• Sau khi đun xong, phơi củ khoảng 3 ngày. Tiếp theo, đun với nước gừng (2kg gừng tươi giã nhỏ hòa với nước, lọc bỏ gừng). Phơi củ và lặp lại quá trình này từ 5-7 lần cho đến khi củ chuyển sang màu đen bóng.

Cách 2:

• Chuẩn bị 10kg gừng xay và 1.5kg sa nhân xay nhỏ, nấu trong nồi hai vỏ với nước đun sôi âm ỉ khoảng 1 giờ. Chiết xuất khoảng 50 lít dịch sa nhân và gừng.
• Đun 10kg củ địa hoàng trong nồi hai vỏ, tẩm với 22.5 lít rượu và 50 lít nước gừng sa nhân, ủ khoảng 2 giờ. Nấu trong 3 ngày, mỗi ngày đun sôi âm ỉ khoảng 6 giờ. Bổ sung nước sôi để ngập củ địa hoàng khi cần.
• Ngày thứ 4, rút dịch nấu, trộn củ địa hoàng với 22.5 lít rượu, sau đó ngâm và đun tiếp. Đến ngày thứ 5, tiếp tục nấu và điều chỉnh lượng nước để sấy, tẩm lại cho đến khi hết dịch.

2. Công Dụng của Thục Địa trong Y Học Cổ Truyền

Theo Y Học Cổ Truyền, thục địa có tác dụng bổ máu, bổ thận tráng tinh, và là thành phần quan trọng trong nhiều bài thuốc điều trị như cao huyết áp, suy nhược cơ thể, chống viêm, và hạ đường huyết.

• Tác dụng cho nam giới: Thục địa bổ thận tráng tinh, thích hợp để ngâm rượu.
• Tác dụng cho nữ giới: Bổ máu, đặc biệt hiệu quả trong thời kỳ kinh nguyệt hoặc sau khi sinh con.

3. Công Dụng của Thục Địa theo Y Học Hiện Đại

Nghiên cứu khoa học đã chỉ ra nhiều công dụng của thục địa như:

• Ngăn ngừa loãng xương, đặc biệt ở phụ nữ sau mãn kinh và người cao tuổi.
• Chống viêm và tăng cường hệ miễn dịch.
• Ổn định và hạ đường huyết dần dần, không gây tổn thương thận như corticoid.

4. Thục Địa Trị Bệnh Gì? Lưu Ý Khi Sử Dụng

Các bệnh lý thường sử dụng thục địa:

• Cao huyết áp: Sắc 25g thục địa với 1 lít nước, uống liên tục 2-3 tuần.
• Bổ máu: Hầm 50g thục địa với tiết heo và chân gà, ăn mỗi tuần 1 lần.
• Táo bón: Hầm 100g thục địa với thịt lợn nạc để ăn.
• Đau đầu: Sắc nước uống với các dược liệu khác như sơn thù du, hoài sơn, bạch phục.
• Đau nhức xương khớp: Sử dụng thục địa và nhục thung dung sấy khô, tán bột, vo viên với mật ong.

Lưu ý khi sử dụng thục địa:

• Không dùng cho người tiêu hóa kém, hay đau bụng, tiêu chảy.
• Tránh kết hợp với các dược liệu như bối mẫu, la bặc, cửu bạch.
• Bảo quản nơi khô ráo, tránh sâu mọt và chọn mua sản phẩm từ nguồn uy tín.

Thục địa là vị thuốc quý trong đông y, có nhiều công dụng và ứng dụng trong điều trị bệnh lý.