HỔ TRƯỢNG

HỔ TRƯỢNG 

Hổ trượng, theo y học cổ truyền có vị đắng, tính hàn. Thường dùng hổ trượng chữa bế kinh, đau do phong thấp, do chấn thương, té ngã, trị thấp nhiệt hoàng đản, bỏng lửa nước sôi, ho do phế nhiệt…

Hổ trượng trị các chứng đau phong thấp, do chấn thương té ngã

Hổ trượng còn gọi là Củ cốt khí, Hoạt huyết dan, Tử kim long, Ban trượng căn, Hổ trượng căn, Điền thất là rễ phơi hay sấy khô của cây Hổ trượng…Đại trùng trượng, Khổ trượng, Toan trượng, Toan dũng duẩn, Ban trang căn, Điểu bất đạp, Toan can, Ban căn, Toan lựu căn, Thổ địa cầm, Toan thông, Toan thang can.

Nguồn gốc:

Là thân rễ của Hổ trượng thực vật họ Liệu.

Phân bố:

Hổ trượng mọc hoang nhiều nơi ở nước ta đặc biệt rất nhiều ở Sapa. Trồng bằng củ rất dễ mọc.

Thu hoạch, bào chế:

Vào mùa xuân, mùa thu đào móc, hổ trượng bỏ đi rễ râu, rửa sạch, thừa lúc tươi mới cắt đoạn ngắn hoặc phiến dày, phơi khô. Có thể dùng sống hoặc dùng tươi; sau khi lấy được Hổ trượng căn, cắt nhỏ, lại dùng lá Hổ trượng tốt bọc lại 1 đêm, lấy ra, phơi khô dùng.

Tính vị:

Có vị đắng tính hàn, qui kinh can, đởm và phế.

Tác dụng dược lý:

Theo y học cổ truyền: Thuốc có tác dụng hoạt huyết giảm đau, thanh nhiệt lợi thấp, giải độc, hóa đàm chỉ khái.

Chủ trị các chứng: kinh bế, đau phong thấp, do chấn thương té ngã, trị chứng thấp nhiệt, hoàng đản, đới hạ, lâm trọc, ung nhọt sưng tấy, bỏng lửa nước sôi, rắn độc cắn, ho do phế nhiệt.

Một số bài thuốc:

1.Trị các chứng đau kinh, tắt kinh:

Hổ trượng phối hợp với ích mẫu thảo, đơn sâm, xuyên khung, đương qui.

Trị các chứng đau khớp, Hổ trương kết hợp với Kê huyết đằng, Tang ký sinh, Xuyên Ngưu tất, Phòng phong, Tần giao để khu phong, trừ thấp, thông lạc lợi tý.

2.Trị chứng hoàng đản do thấp nhiệt:

Như viêm gan, sỏi mật dùng kết hợp với Nhân trần, Kim tiền thảo, Liên kiều, Mộc thông để thanh nhiệt trừ thấp. Trị khí hư, bạch đới, dùng kết hợp với Tỳ giải, Ích trí nhân.

3.Trị ung nhọt, rắn độc cắn:

Dùng phối hợp với Kim ngân hoa, Liên kiều, Bồ công anh, kết hợp đắp ngoài thuốc tươi.

4.Trường hợp bỏng nước sôi, lửa:

Ngâm với dầu bôi ngoài.

5.Trường hợp ho do viêm họng:

Dùng Hổ trượng kết hợp với Tỳ bà diệp, Kim ngân hoa, Hoàng cầm.

6.Trị viêm gan siêu vi thể vàng da:

Dùng Hổ trượng tươi 30g, Lá liễu tươi 15g, Địa cam thảo tươi 30g, sắc nước uống ngày 1 thang, uống liền trong 10 – 15 ngày.

7. Chữa phong thấp, viêm khớp, đầu gối và mu bàn chân sưng đỏ, đau nhức:

Hổ trượng căn, gối hạc, bìm bịp, mộc thông, mỗi vị 15-20g, sắc uống. Dùng 7-10 ngày.

8.Chấn thương ứ máu:

Hổ trượng căn 20g, lá móng 30g, nước 300ml, sắc còn 150ml, hòa thêm 20ml rượu, chia làm 2 lần uống trong ngày để giảm đau, tan huyết ứ.

9. Chữa đau vai gáy, cánh tay:

Hổ trượng căn 8g, củ nghệ 10g, cành dâu tằm 10g, bạch truật 10g, cam thảo 4g, sắc uống trong ngày.

10. Trị viêm gan siêu vi thể vàng da:

Hổ trượng tươi 20g, lá liễu tươi 30g, địa cam thảo tươi 30g, sắc uống ngày 1 thang, uống liền trong 10-15 ngày.

11. Xơ gan:

Củ cốt khí căn 20g, đan sâm 15g, hồng hoa 3g, chỉ sát 10, trạch tả 15g, trư linh 30g, trần bì 6g, sơn tra 15g, cam thảo 3g. Sắc uống ngày 1 thang. Uống trong vòng 1 tuần.

12. Hạ đường huyết thể nhẹ:

Hổ trượng căn 10g, trúc diệp (lá tre) 20g, thổ phục linh 10g, gừng tươi 8g, cam thảo 6g, sắc uống trong ngày thay trà.

Kiêng kỵ

Liều thuốc uống từ 10 – 30g, dùng ngoài vừa đủ.

Không dùng cho phụ nữ có thai.