Thất Diệp Nhất Chi Hoa

THẤT DIỆP NHẤT CHI HOA – THUỐC BẮC SÀI THÀNH

1. Tên Gọi và Danh Pháp

• Tên tiếng Việt: Tảo hưu, Độc cước liên, Thiết đăng đài, Chi hoa đầu, Thảo hà xa, Bảy lá một hoa, Cúa dô (H’ Mông), Thất diệp nhất chi hoa, Co tẩu phờm (Thái).
• Tên nước ngoài: Parisette, Herbe – Paris (Pháp).
• Tên khoa học: Paris polyphylla Smith, thuộc họ Bảy lá một hoa (Hành tỏi) – Trilliaceae.
• Tên đồng nghĩa: Daiswa polyphylla (Smith) Raf; Paris vietnamensis (Takht.) H.Li.

2. Đặc Điểm Tự Nhiên

• Thất diệp nhất chi hoa là loài cây thảo nhỏ, có hình dạng đặc biệt, sống lâu năm với chiều cao từ 30 đến 100 cm.
• Thân cây thẳng đứng, màu lục hoặc hơi tím, không phân nhánh. Giữa thân có một tầng lá mọc vòng từ 6 đến 8 lá (thường là 7 lá).
• Thân rễ mập, ngắn, chia thành nhiều đốt, có những sẹo lớn và ngấn ngang đặc trưng. Khi bẻ thân, vết bẻ có bột màu vàng trắng hoặc xám vàng, thân khó bẻ.

3. Hình Dáng Lá

• Lá có phiến hình trái xoan ngược hoặc hình trứng – bầu dục, cũng có thể là hình mác thuôn. Chiều dài lá từ 7 – 20 cm, chiều rộng từ 5 – 10 cm.
• Gốc lá có hình tròn hoặc hình tim, đầu lá nhọn và chóp có mũi. Mép lá nguyên, hai mặt nhẵn, mặt dưới có màu hơi tím đỏ hoặc lục nhạt. Lá có 3 gân, cuống lá dài từ 5 – 6 cm.

4. Hoa và Quả

• Hoa mọc đơn độc ở ngọn thân, trên một trục cao từ 70 – 80 cm, cách tầng lá khoảng 15 – 30 cm.
• Lá đài hình mác, màu lục và giống lá, thường có 5 đến 10 lá đài (thường là 7), dài từ 3 – 7 cm, rời từng cái một và không rụng.
• Cánh tràng hoa có số lượng tương đương với lá đài, hình sợi rủ xuống, màu vàng và dài bằng lá đài. Nhị hoa mảnh, nhiều sợi, bao phấn màu vàng nâu. Nhụy hoa màu tím đỏ, bầu có 3 ô.
• Quả mọng, màu tím đen, cao khoảng 3 cm. Hạt to và có màu vàng.

5. Mùa Hoa và Quả

• Mùa hoa: Từ tháng 2 đến tháng 6.
• Mùa quả: Từ tháng 3 đến tháng 10.

Phân Bố, Thu Hái, và Chế Biến Thất Diệp Nhất Chi Hoa

1. Phân Bố

• Tại Việt Nam: Cây phân bố chủ yếu ở các tỉnh miền núi phía Bắc như Lào Cai (Sapa), Yên Bái, Lai Châu, Phú Thọ, Thái Nguyên, Hà Nội (Ba Vì), Hòa Bình (Đà Bắc), và Ninh Bình.
• Trên thế giới: Thất diệp nhất chi hoa cũng được tìm thấy ở các quốc gia khác như Trung Quốc, Myanmar, Lào, Thái Lan, Ấn Độ, và Nepal.

2. Điều Kiện Sinh Trưởng

• Đây là loài cây ưa ẩm và bóng râm, thường mọc ở những nơi đất ẩm, giàu mùn, đặc biệt dưới tán rừng kín thường xanh và dọc các bờ khe suối.
• Phần thân trên mặt đất sẽ tàn lụi vào cuối mùa thu, và thân rễ sẽ duy trì 1 đến 2 chồi ngủ qua mùa đông, mọc lại vào giữa mùa xuân năm sau.
• Trong tự nhiên, cây lớn với thân rễ dài trên 5 cm mới có khả năng ra hoa và quả.

3. Thu Hái và Chế Biến

• Bộ phận sử dụng: Thân rễ (tảo hưu).
• Thời gian thu hái: Cây có thể được thu hoạch quanh năm, nhưng thời điểm tốt nhất là vào mùa thu và đông.
• Cách chế biến: Sau khi thu hoạch, thân rễ được đào lên và rửa sạch. Có thể để nguyên hoặc thái mỏng rồi đem phơi khô để bảo quản và sử dụng.

Bộ Phận Sử Dụng và Thành Phần Hóa Học của Thất Diệp Nhất Chi Hoa

1. Bộ Phận Sử Dụng

• Phần sử dụng: Thân rễ.
• Thời gian thu hái: Có thể thu hoạch quanh năm, nhưng tốt nhất là vào mùa thu đông để tránh tình trạng thối thân rễ do mưa nắng thất thường. Sau khi thu hoạch, thân rễ được rửa sạch và phơi khô để bảo quản.

2. Thành Phần Hóa Học

• Thân rễ của cây chứa các hợp chất quan trọng như diosgenin, pennogenin, và đường (7 – 9%). Ngoài ra, cây còn có 2 glucosid là α-paridin và α-paristyphnin.

Công Dụng của Thất Diệp Nhất Chi Hoa

1. Theo Y Học Cổ Truyền

• Tính vị: Đắng, hơi cay, tính hơi lạnh, có độc, đi vào kinh can.
• Công dụng: Bình suyễn, chỉ khái (giảm ho), xổ hạ, lợi tiểu, tiêu đờm, an thần, hoạt huyết tán ứ (lưu thông máu), tiêu thũng, thanh nhiệt, và giải độc.

2. Theo Dân Gian

• Tính vị: Vị ngọt, hơi cay, tính bình, không độc.
• Công dụng: Thanh nhiệt, giải độc, chữa sốt, điều trị rắn độc cắn, mụn nhọt, viêm tuyến vú, sốt rét, ho lao, ho lâu ngày, và hen suyễn.

Tác Dụng Của Thất Diệp Nhất Chi Hoa

1. Tác Dụng Chống Lão Hóa

Theo nghiên cứu của Shen S và cộng sự (2018), polysaccharide từ lá thất diệp nhất chi hoa đã được thử nghiệm trên chuột nhắt trắng bị lão hóa do D-galactose. Kết quả cho thấy polysaccharide này có khả năng ngăn chặn hình thành malondialdehyde (MDA), cải thiện nồng độ các enzym chống oxy hóa và tăng khả năng chống oxy hóa tổng (TAOC) trong huyết thanh và gan của chuột. Điều này chứng tỏ tiềm năng chống lão hóa của polysaccharide từ lá cây.

2. Tác Dụng Chống Ung Thư

Ung thư biểu mô tế bào gan (HCC) là nguyên nhân thứ 3 gây tử vong liên quan đến ung thư trên toàn cầu. Paris polyphylla, hay Chonglou tại Trung Quốc, đã được sử dụng như một loại thuốc dân gian trị ung thư. Nghiên cứu của Chen Tiezhu và cộng sự (2019) chỉ ra rằng paris saponin H có thể ngăn chặn sự phát triển của tế bào HCC thông qua việc giảm biểu hiện β-catenin in vitro và ức chế sự phát triển của khối u in vivo. Điều này gợi ý rằng thất diệp nhất chi hoa có tiềm năng ứng dụng trong điều trị ung thư biểu mô tế bào gan.

Nhiều nghiên cứu khác tại Trung Quốc cũng cho thấy cao nước từ thất diệp nhất chi hoa có tác dụng chống đột biến đối với đột biến do acid picrolonic và benzo (a) pyren gây ra.

3. Tác Dụng Khác

• Chữa bệnh: Sốt, sốt rét, kinh giản, ho lao, ho lâu ngày, hen suyễn, mụn nhọt, viêm tuyến vú, sốt rét.
• Điều trị rắn cắn và sâu bọ đốt.
• Chữa các bệnh nhiễm khuẩn: Viêm não, viêm phổi, quai bị, lòi dom ở trẻ em.
• Tại Ấn Độ và Nepal, người dân sử dụng bột thân rễ (mỗi lần một thìa cà phê) để trị giun sán.
• Rễ cây kết hợp với củ Nam tinh giã đắp lên vết sưng tấy.

Liều Dùng và Cách Dùng

• Dùng uống: 4 – 12 g thân rễ dưới dạng thuốc sắc mỗi ngày.
• Dùng ngoài: Không giới hạn liều lượng, sử dụng để sát trùng, tiêu sưng, đắp lên vết thương như rắn cắn, tràng nhạc, mụn lở, nhọt.

Bài Thuốc Kinh Nghiệm

1. Chữa trẻ em co giật: Dùng 0,5 – 1 g bột thân rễ uống 4 – 5 lần/ngày.
2. Chữa sốt cao co giật, quai bị, sưng viêm: Sử dụng 8 g thiên hoa phàn, 12 g bạc hà, và 4 g thân rễ thất diệp nhất chi hoa sắc thành thuốc uống (ngày 1 thang).
3. Chữa rắn độc cắn, nhọt vú, viêm phổi: Dùng 4 – 20 g thân rễ, sắc thành thuốc uống (ngày 1 thang).
4. Chữa hen suyễn, ung thư phổi: Kết hợp 4 – 20 g thân rễ với các vị thuốc khác và sắc uống (ngày 1 thang).
5. Chữa lòi dom: Dùng giấm trộn với bột thân rễ, bôi lên vùng tổn thương.

Lưu Ý

• Cây có độc, cần thận trọng khi sử dụng và điều chỉnh liều lượng hợp lý.
• Chống chỉ định với người bị hư hàn.

QUY ĐỊNH HỖ TRỢ ĐỔI TRẢ HÀNG CỦA THUỐC BẮC sÀI THÀNH
❶ Điều kiện áp dụng (trong vòng 07 ngày kể từ khi nhận sản phẩm)
– Hàng hoá vẫn còn mới, chưa qua sử dụng
– Hàng hoá bị lỗi hoặc hư hỏng do vận chuyển hoặc do nhà sản xuất

❷ Trường hợp được chấp nhận:
– Hàng không đúng loại như quý khách đặt hàng
– Không đủ số lượng như trong đơn hàng

❸ Trường hợp không đủ điều kiện áp dụng chính sách:
– Quá 07 ngày kể từ khi Quý khách nhận hàng

CAM KẾT
⚫ Cam kết 100% nguyên liệu từ thiên nhiên, không chất phụ gia, chất bảo quản, chất hóa học.
⚫ Sản phẩm có giấy tờ chứng nhận đầy đủ
⚫ Nhiệt tình hỗ trợ, tư vấn khách hàng 24/7.